ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΟΠΤΕΣ

Οι Κόπτες ήταν Αιγύπτιοι χριστιανοί και απετέλεσαν μια από τις πρώτες πληθυσμιακές ομάδες που ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό. Η ονομασία "Κόπτες" προέρχεται από την ελληνική ονομασία "Αίγυπτος", που με τη σειρά της είχε προέλθει από το αρχαίο αιγυπτιακό "Ha-Ka-Ptah", δηλαδή "Οίκος του Ptah". Η ελληνική ονομασία παραφθάρηκε από τους 'Αραβες σε "Qubt" ή "Qibt" και τελικά σε "Copt". Η δε κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου ιδρύθηκε μόλις περί το 60 μ.Χ., έχοντας ως βάση τις διδασκαλίες του Αγίου Μάρκου.Εκείνο, τώρα, που έχει σημασία για τη συζήτηση μας είναι ότι οι Κόπτες είχαν ενσωματώσει αρκετές από τις παραδόσεις της αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας, αλλά και στοιχεία της αρχαίας ελληνικής παράδοσης και γραμματείας, μιας και η Αίγυπτος είχε κατακτηθεί το 332 π.Χ. από τον Μέγα Αλέξανδρο και είχε έρθει σε επαφή με τις σχετικές διδασκαλίες. Η μετάβαση των Κοπτών στο Χριστιανισμό διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι η πίστη σε μια μετά θάνατο ζωή, κεντρικό σημείο της χριστιανικής διδασκαλίας, υπήρξε και βασική πίστη της αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας. Παράλληλα, υπήρχαν και αρκετές άλλες ομοιότητες μεταξύ των δύο θρησκειών, όπως για παράδειγμα η πίστη των αρχαίων Αιγυπτίων στη διττή - θεού και ανθρώπου - φύση του Όσιρη, στο γεγονός της ανάστασης του, καθώς και στην ιερή τριάδα των θεών Όσιρη, Ίσιδας και Ώρου. Έτσι, οι Κόπτες ασπάστηκαν με ευκολία τη νέα τότε θρησκεία, παρότι αυτή εξακολούθησε να τελεί υπό απαγόρευση μέχρι και το 313 μ.Χ., χρονολογία κατά την οποία ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος επέβαλε με νόμο την ανεξιθρησκία σε ολόκληρη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.Οι θρησκευτικές αντιλήψεις των Κοπτών αναμίχθηκαν στην πορεία του χρόνου με ποικίλες δοξασίες, απομακρυνόμενες σε αρκετά σημεία από την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Τον Δεκέμβριο του 1945, κοντά στην πόλη Nag Hammadi της Αιγύπτου, σκάβοντας στο έδαφος ενός βουνού διάτρητου από ένα σύμπλεγμα 150 και πλέον σπηλαίων που 4300 χρόνια πριν είχαν χρησιμοποιηθεί ως ταφικοί θάλαμοι, ένας Αιγύπτιος χωρικός έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη. Θαμμένο στο χώμα, βρήκε ένα μεγάλο βάζο, στο εσωτερικό του οποίου υπήρχαν 13 δερματόδετα, χειρόγραφα σε πάπυρο βιβλία. Μη συνειδητοποιώντας την παλαιότητα και την αξία των βιβλίων αυτών, ο χωρικός απόθεσε αρχικά τα βιβλία δίπλα στο φούρνο του σπιτιού του, όπου, στα χέρια της μητέρας του, αρκετές από τις σελίδες τους χρησιμοποιήθηκαν ως προσάναμμα για τη φωτιά. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο χωρικός μαζί με τα αδέλφια του εκδικήθηκαν το θάνατο του πατέρα τους, σκοτώνοντας με αξίνες και τσάπες τον άνθρωπο που θεωρούσαν υπεύθυνο. Φοβούμενος μήπως κατά τις ανακρίσεις που θα επακολουθούσαν η αστυνομία ανακάλυπτε τα βιβλία, ο χωρικός παρέδωσε μερικά από αυτά σε κάποιον συντοπίτη του ιερέα. Υπό την κατοχή του ιερέα, ένας δάσκαλος είδε τα βιβλία και υποψιάστηκε την αξία τους. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, και ενώ αρκετά από τα βιβλία είχαν ήδη πουληθεί στη μαύρη αγορά, επρόκειτο για κοπτικά ιερά κείμενα, μεταφράσεις άλλων παλαιότερων κειμένων, γραμμένων στα ελληνικά (αρκετοί ήταν οι Κόπτες που γνώριζαν ελληνικά, ενώ το αλφάβητο της κοπτικής είναι ίδιο με εκείνο της ελληνικής γλώσσας, εμπεριέχοντας απλώς κάποιους επιπρόσθετους χαρακτήρες - Coptic alphabet). Τα κείμενα του Nag Hammadi, όπως έγιναν παγκοσμίως γνωστά, υπολογίζεται ότι είχαν γραφτεί μεταξύ 350 και 400 μ.Χ., ενώ τα πρωτότυπα, γραμμένα στην ελληνική γλώσσα κείμενα των οποίων αποτελούσαν μεταφράσεις υπολογίζεται από τους περισσότερους μελετητές ότι είχαν γραφτεί προ του 200 μ.Χ.

........N.K.